Renk ışığın meydana getirdiği fiziksel bir olgudur. Birazda psikolojik bir etkisi vardır.
Işığın farklılaşması bize farklı algılamalar yarattığından, gelen ışık kaynağının yapısı, ışığı
geçiren veya yansıtan malzemenin yapısı ve algılayan gözümüz olduğu için değişkenlikleri
içerebilir.
Yani yanılabiliriz. Bunun için renk nedir sorusuna bir yerden başlamak gerekirse renk
ışıktır yanıtı verilebilir.
Işığın olmadığı yerde ne gözümüzün nede malzemelerin renkleri vardır. Yani her yer
karanlık ve buna taktığımız ad ise siyahtır. Işık olmadığı için malzemelerin renkleri
görülemiyor, aslında varlar demek sonu gelmez bir felsefi tartışma içine girmek demektir.
Bu yüzden bunu basitçe ifade etmek gerekirse ışığın olmadığı yerde renk olmaz. Işık eşittir
Renk olarak tanımlayabiliriz.
Buna basit bir örnek verelim. Gün ışığından tecrit edilmiş bir odada, Beyaz bir kâğıda
mavi spot ışığı ile aydınlattığımızda mavi gözükür. Malzememizin mavi gözükmesini
sağlayan mavi spot ışığıdır, aslında kâğıdımız beyazdır. Kâğıdımızı mavi yapan ışığın
içindeki mavi kanalın aydınlatmasıdır. Yani ışığın içindeki renk spektrumunun mavi
bölümüdür. Bir malzemeyi hangi renkle göreceğimiz onu aydınlatan ışık kaynağının rengiyle
değişir.
Eğer çevremizde gördüğümüz maddelerin aydınlatılması gün ışığı (güneş ışığı) ile
oluyorsa gözümüzün geçirdiği evrim sonucunda, gün ışığının içindeki spektrumun renk
bantlarını emen (asorbe eden), ememediğini (asorbe edemediği) yansıttığı renk kodunu
görürüz.
Işık
Işık nedir, herhangi bir kaynaktan yayılan, içinde farklı renklerin yaklaşık olarak eşit
karışımı ile meydana gelen bir enerji biçimidir. Homojen değildir.
Bizi ilgilendiren onun içinde barındırdığı renkler olduğundan, bu yayılma veya
aydınlatma süresinde, aydınlattığı malzemenin üzerine çarpıp, ışık kaynağı içindeki hangi
renklerin o malzeme tarafından emilip hangisinin geri yansıttığıdır.
Geri yansıyan renk malzemenin rengini oluşturur. Örneğin malzememiz ışığın içindeki
tüm renkleri emip yansıtmazsa siyah olarak algılarız. Tersi olursa, yani tüm ışığı geri
yansıtırsa beyaz olarak algılarız. Veya sadece maviyi yansıtırsa mavi olarak algılarız.
Kısaca doğada var olan her şey ışığı emip yansıttığı oranda renklidir.
RGB parlak ve floresan renkleri görür. CMYK ise bu renkleri göremez.
Buna göre temel kabul edilen 3 renk modeli vardır.
Bunlar LAB, RGB, CMYK ve bunlara ait renk bilgilerini içeren HSL.
Bu modellere ek olarak baskı ortamlarında kullanılan, Pantone (spot), Tire (Bipmap ve
GrayScale), Dublex (Duaton) biçimlerdir. LAB model doğada var olan renklerin gözle
görülebilen en geniş alanını ölçmeye yarayan uluslararası bir ölçü standardıdır. Bu yolla
renkleri ölçebilir ve kodlayabiliriz.
RGB, ölçülebilen renklerin baskı ortamına taşımada filtre görevi görerek, renklerin
kanallara ayrılması işini üstlenir. CMYK ise kanallarına ayrılmış bu renkleri, baskı ortamına
taşımak için tekrar kanallara ayırma işini üstlenir. Bugün baskı ortamlarında standart olarak
kabul gören prosess diye adlandırılan CMYK sistemi, çok büyük olmasa da ölçülebilen
renklerin aktarımı sırasında kayıplara uğrar. Ölçülebilen renkler RGB ile elde edildiğinde
kayba uğrar. CMYK ‘ya dönüştürülünce ikinci bir kayba uğrar.
Renk Ayrımına İş Gönderirken Nelere Dikkat Edilmeli?
(4 renk standart işler için)
1) Resimler
Tasarımda kullandığımız görüntüler TIFF veya EPS, 300 ppi ve CMYK olmalı.
İçlerinde path veya alfa kanal (eğer masking istenmiyorsa) kullanılmışsa, bunlar silinmelidir.
2) Yazılar
Yazıların tümü path ‘e çevrilmiş olmalı. (Freehand: Convert-to-Paths, Illustrator:
Create Outlines, Corel: Convert-to-Curves)
3) Trım & Cross
Tasarımdaki kesim yerleri (trim) siyah, filmleri çakıştırmak için kullanılan crosslar
Registration olmalı. Ayrıca kesim yerleri için tasarımın kenarında en az 0,5 cm ‘lik pay
bırakılmalı.
4) Kırım Yerleri
Tasarımda kırım varsa bunların hizaları kontrol edilmelidir.
5) Overprınt
Vektörel programlarda %100 siyah renkler genelde otomatik olarak overprint ‘dir.
Fakat bazı durumlarda siyah olarak yazıldıktan sonra path ‘e çevrildikten sonra başka bir
renk verilen yazılar, hala overprint özelliği taşırlar, bunların kontrol edilip gereksiz
overprintlerinin kaldırılması gerekmektedir.
KAYNAKLAR:
*A.Kerim, Kitap Kapağı Tasarımı, Yayınlanmamış Ders Notları, Ankara, 1995.
* BECER Emre, İletişim ve Grafik Tasarım, Dost Kitapevi Yayınları, Ankara
1999.
* ŞEN Okan, Masaüstü Yayıncılık, Yayınlanmamış Ders Notları, İstanbul, 1996.
* E.T Rıza, Eğitim Teknolojisi Uygulamaları, İzmir, 1997.
* KOÇAK Gülbin, Anadolu Sanat, Sayı1, Aralık 1993.
* AKIN Faruk, Türk İllüstrasyon Sanatının Gelişimi ve Grafik Sanatlarda
Kullanımı, M.Ü.Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 1994.
*GÜRSÖZLÜ Suat, Reklam Sektöründe İllüstrasyon ve Fotoğraf
Kullanımının Tasarım Çözümlemelerinde Gerekliliği ve Nedenleri,
Marmara Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
* TANIR Nuray, Grafik Tasarım Elemanlarının İllüstrasyondaki Yeri,
Süleyman Demirel Üniversitesi Tez, Isparta, 2001.
* http://www.webdersleri.com